donderdag 4 september 2008

vrijdag 13 juni 2008

Manifest bij de laatste wake...

Geachte wakers bij de detentieboot,
leden van de Hoekgroep
en collegae,

zondagavond is de laatste wake bij de detentieboot in de Merwehaven.
Zoals altijd begint ook deze 26e wake om 19.00 uur, tegenover de ingang van de boot.

Bijgaand vinden jullie alvast de tekst van het manifest dat met het oog op deze bijzondere wake is opgesteld.
Dit wordt zondagavond voorgelezen.
Maar om te voorkomen dat het over je heen walst terwijl je daar ter plekke wordt gevraagd het te ondertekenen, stuur ik het nu alvast toe
om het al even rustig op je te kunnen laten inwerken.

Dit manifest wordt meteen volgende week doorgestuurd naar de Saatssecretaris en de Vaste Tweede Kamercommissie Justitie en Vreemdelingenzaken
en naar alle andere adressen waar de brieven die in de afgelopen twee jaar zijn geschreven ook naar toe gingen.
Ook gaat deze tekst naar het Nw. Stadsblad en Maaspost, AD en Trouw.

Wie in dit opzicht verder nog suggesties heeft: laat het weten!

Mag ik mijn collega's vragen om zondag in de vieringen ook even stil (bij de voorbeden??) te staan bij deze wake?

Ik wens iedereen een goed weekend waarin je je vrij kunt bewegen
en als het even kan tot ziens bij de wake!

Hartelijke groet

Willem van Wieren

MANIFEST
BIJ DE LAATSTE WAKE
VOORDAT DE
DETENTIEBOOT IN DE MERWEHAVEN
TE ROTTERDAM/SCHIEDAM WORDT GESLOTEN

Schiedam, 15 juni 2008.

Vanavond houden we onze 26e en tevens laatste wake hier bij de detentieboot in de Merwehaven Rotterdam/Schiedam. We zijn blij dat in de komende weken deze boot voorgoed gesloten wordt. De omstandigheden waarin illegale mensen - kán een mens overigens illegaal zijn? ‘Zonder papieren’:ja, maar ‘illegaal’?? – tot nu toe worden gedetineerd zijn ónder alle normen die gelden voor DJI, benauwend en deprimerend.

Sluiting houdt niet in: verandering
Deze sluiting luidt geen verandering van systeem in.
De detentie van ‘illegalen’ blijft gewoon doorgaan – er zijn elders vele cellen gecreëerd. Dit houdt in dat ook wij, wakers op deze plek, waakzaam zullen moeten blijven. De plek verandert maar niet het systeem en de manier van bejegening van mensen zonder papieren. Het onrecht, de mensonwaardige behandeling jegens deze mensen blijft, evenals de schaamte en schande voor ons land.
Nederland, altijd trots als gidsland op het terrein van internationaal recht en mensenrechten, is in de laatste jaren maar liefst drie maal door Comité ter voorkoming van Foltering van de Raad van Europa (CPT) op de vingers getikt voor schending van de mensenrechten. Met name voor de manier van vastzetten van ongedocumenteerden en schending van het refoulementverbod. Dit houdt in: het verbod op het uitzetten van een asielzoeker naar een land waar deze zijn leven niet zeker is. De Nederlandse regering zal, samen met de gemeenten, een weg moeten vinden om menselijk met ‘illegalen’ om te gaan. Zolang onze wereld grote verschillen tussen arme en rijke landen kent zullen mensen met initiatief die in eigen land weinig toekomstperspectieven zien de wijk nemen naar het ‘land van melk en honing’.

Oproep aan politiek en samenleving
Wij doen dan ook een oproep aan politiek en samenleving om structureel tot een andere manier van omgaan met deze mensen te komen, hen niet ‘onzichtbaar’ te maken dan wel hen steeds vast te zetten, hen niet te dwingen tot ‘overlevingscriminaliteit’. De negatieve, mensonterende benadering zal moeten worden omgezet in een positieve benadering. Mensen dienen daarbij de kans te krijgen om óf een positieve een bijdrage te leveren aan onze maatschappij hier óf om met enige scholing en praktijkervaring, wanneer de politieke situatie dat toelaat, terug te keren naar hun land van herkomst om daar bij te dragen aan verbetering van de leefsituatie. Gebleken is dat de Raad van State zich (te) vaak achter de beslissingen van de IND stelt, waardoor er vreemdelingenrechters zijn die in gewetensnood komen. Een betere instantie voor een refoulementappelrechter zou de Hoge Raad zijn.

Het is principieel onjuist mensen die niets crimineels hebben gedaan op te sluiten als waren ze criminelen. En dan ook nog in kwalitatief slechtere omstandigheden en met minder rechten dan mensen die wel een crimineel verleden hebben. Vrijheidsontneming is een ernstige ingreep op de grondrechten van een mens om vrij te zijn.
We pleiten dan ook om binnen afzienbare tijd, het liefst binnen deze regeringsperiode, te komen tot het zoeken van alternatieven zoals meldingsplicht. Wanneer detentie onontkoombaar is, deze tot het minimum te beperken en wel onder betere omstandigheden.
Aandachtspunten
Wij roepen de politieke beleidsmakers daarom op tot:
• Vreemdelingendetentie nooit langer te laten duren dan 6 maanden
• Verblijf in uitzetcentra te beperken tot de daadwerkelijke duur van uitzetting
• Stoppen van ‘rondpompen’ van mensen van gevangenis naar gevangenis(boot)
• Respectvolle en aandachtige benadering door beter gekwalificeerd personeel
• Verbeteren van artsencontact en medische zorg
• Opsluiting in isoleercellen alleen bij hoge uitzondering en slechts voor enkele uren
• Voorzien in juridisch loket in elk detentie- en uitzetcentrum
• Gelegenheid om gratis een advocaat te bellen
• Royaal de ruimte geven voor vrijwilligers t.b.v. gespreks- of activiteitengroepen
• Uitbreiding bezoekuren, recreatie en werkmogelijkheden
• Breder winkelassortiment en verhoging zakgeld
• Opvang voor onuitzetbaren, te beginnen met vrouwen, kinderen, zieken.
• Verlof voor onuitzetbaren tot het verrichten van arbeid
• Bij de beoordeling of uitzetten naar land van herkomst mogelijk is gebruik maken van niet alleen de landenrapporten van het Ministerie van Buitenlandse Zaken maar ook van organisaties als Amnesty International en Human Right Watch.
• Rechters dienen de bevoegdheid t krijgen om beslissingen van de IND (Immigratie- en Naturalisatie Dienst) inhoudelijk te toetsen.
• De Hoge Raad dient de Raad van State te vervangen als beroepsinstantie.
• Het instellen van een parlementaire enquète, omdat er steeds klachten zijn over de Nederlandse vreemdelingenbewaring – zowel van nationale als internationale zijde.

Mensenrechten: niet sluitpost maar uitgangspunt
De mensenrechtenreputatie van ons land staat ernstig onder druk
We roepen alle politici en betrokken bij de vreemdelingenproblematiek op om bij de beoordeling van de rechten van de mensen in kwestie de mensenrechten niet langer sluitpost te laten zijn maar uitgangspunt.

Pastor J. J. Bol
Pastor L. A. M. Meijer
Ds. W. R. van Wieren
in naam van de Raad van Kerken Schiedam in opdracht waarvan we de wakes steeds hebben georganiseerd

en de onderstaande aanwezigen bij deze laatste wake in de Merwehaven:

donderdag 12 juni 2008

De laatse wake: zondag 15 juni 2008

Schiedam, 9 juni 2008


Beste wakers en andere belangstellenden,

Zondag is de laatste wake bij de detentieboot in de Merwehaven!
We nodigen iedereen extra nadrukkelijk uit om als het even kan deze bij te wonen.
Nodig daarbij ook zoveel mogelijk mensen uit je vrienden-, kennissenkring of collega’s uit om deze wake – al was het maar voor het eerst! – bij te wonen!

De detentieboot ‘bij ons’ gaat dan wel dicht, het systeem verandert niet!
Het is alleen verandering van plek. We moeten dus waakzaam blijven!
Dus moeten we zorgen dat er een onmiskenbaar signaal van ons uitgaat richting politiek en samenleving. Daarom werkt op dit moment een klein voorbereidingsgroepje aan een manifest ter gelegenheid van deze laatste wake, die niet onopgemerkt voorbij mag gaan!
Ook wordt iedereen uitgenodigd om, als het even kan, een ‘Elfje’ te schrijven.
De omschrijving hieronder is van Jan Jetse Bol:



Wie wil kan zijn of haar elfje zondagavond ook voorlezen.
We willen ze wel bundelen – misschien vormen ze dan een goede, creatieve en kritische bijlage bij het manifest! Iedereen kan op bovengenoemde korte en bondige wijze haar/zijn indruk, evaluatie, visie geven. Uiteraard kun je ook, wanneer het niet lukt in elf woorden, op een andere manier je mening geven.

Weet je dringend uitgenodigd.

Met hartelijke groet en tot zondagavond

Ook namens Jan Jetse Bol
en Lidwien Meijer (die tot ná a.s. zondag op Sicilië is, ‘helaas’)

Willem van Wieren

vrijdag 16 mei 2008

de op een na de laatste wake

Schiedam, 16 mei 2008

Zeer gewaardeerde wakers bij de detentieboot,


Zondag is het de achttiende van de maand, de derde zondag, ofwel: wake.
Graag nodig ik jullie uit voor deze op een na de laatste wake bij deze boot.
De wake van 15 juni zal de laatste zijn.
Die zullen we zeker ook niet onopgemerkt voorbij laten gaan.
Als er mensen tussen jullie zijn die daarvoor ideeën/suggesties hebben, laat het weten!

Zondag a.s. is het de 25e wake – dat wil dus zeggen dat we zonder onderbreking sinds twee jaar elke maand hier een wake hebben gehouden. Deze wakes hebben zin gehad in dat opzicht: ze waren een bemoedigend signaal voor de mensen die vastgehouden worden aan boord; het bepaalde ons er bij dat dit ‘zomaar’ in Schiedam/Rotterdam gebeurt. We gaven ons zodoende niet de kans er aan voorbij te leven of dit gewoon of humaan te gaan vinden. Ook was het een goede aanleiding om met enige regelmaat de politiek er bij te bepalen dat dit zo niet kan in ons land.

Het sluiten van de boot medio juli betekent niet dat het probleem van opsluiting illegalen er niet meer is, of dat we een stap dichter bij een oplossing van dit probleem zouden zijn. Het is alleen maar een verandering van locatie (in dat opzicht misschien een beetje een verbetering, die lage gangen etc. op deze benauwende boten is al helemaal niks).
Wie bij deze materie betrokken wil blijven kan er ook voor kiezen om naar de maandelijkse wake bij Zestienhoven te gaan, steeds op elke eerste zondag van de maand, ook om 19.00 uur.
We zullen ook de politiek onder druk moeten blijven houden, zolang we in ons land en onze regio mensonwaardig met illegale mensen – wie verklaart wie voor ’Illegaal’? – omgaan.

Helaas zal ik er zelf zondag a.s. niet bij zijn.
Ik ben dan onderweg naar een vakantie bestemming – neem wel mijn identiteitspapieren mee en hoop die niet te verspelen onderweg. Dubbel – wie zijn wij dat wij ‘zomaar’ naar andere landen toe kunnen gaan terwijl we in ons land dit probleem hebben.

Ik wens jullie allemaal een goede wake toe – en tot ziens op 15 juni!

Ook namens Jan Jetse Bol en Lidwien Meijer

Willem van Wieren.

zaterdag 12 april 2008

Liturgie bijzondere dienst over “het herbergen van vreemdelingen”

Herman de Zwart


20 april 2008 van 14.00 uur tot 15.45
In de de ARK Hargplein 101 Schiedam

13.30 uur Zaal open.

14.00 uur Start van de samenkomst. Zangdienst

14.15 uur. Mededelingen, waaronder een uitleg over de handtekeningen actie om aandacht te vragen over de opvang van vreemdelingen in detentieboten.

14.25 uur. Getuigenissen van mensen die ervaring hebben met het “Herbergen van Vreemdelingen”.

14.30 uur. Vervolg zangdienst en gebed.

14.50 uur Introductie over de zeven werken van Barmhartigheid door Jan de Jong

15.00 uur Het herbergen van vreemdelingen nu, door Dhr. A.J. Hentzen, voorzitter van de SUAS (Stichting uitgeprocedeerde Asielzoekers Schiedam)

15.10 uur Sketch door de Tieners/Jeugd over Mattheus 25 over de werken van barmhartigheid”.

15.10 uur Overdenking over, “ De grote Herberger van Vreemdelingen” n.a.v. Johannes 14:1-7

15.45 uur Afsluiting waarna er onder het genot van koffie en thee verder over dit onderwerp van gedachten kan worden gewisseld. Gebruik ook deze tijd om de schilderijen die over dit onderwerp zijn gemaakt en opgehangen in de kerkruimte te bekijken.

maandag 31 maart 2008

Reflectie over het stadsgesprek van 28 maart 2008

We leven in een ‘Low trust society’ – aldus Piet Boekhoud tijdens het stadsgesprek over vreemdelingen en detentie in Schiedam op 28 maart 2008. In tien jaar tijd is Nederland veranderd van een samenleving die was gebaseerd op vertrouwen tot een consumentensamenleving waarin mensen zich voortdurend bedreigd voelen. Piet is de baas van een van de grootste ROC’s in Nederland en zegt dat zijn leerlingen op school komen met “het idee van bediend te willen worden door de samenleving". "Van dat soort denken hebben we veel last. Jongeren komen op school met een houding van: ‘Ik ben de klant, de consument. Jullie moeten het doen, voedt ons maar.' Daarnaast hebben we te maken met de hedonistische boodschappen om maar een ‘stickie op te steken’ en ‘een vrouw te pakken”. Piet gaat daarom de strijd aan met wat hij de drie G’s noemt: gemak, genot en gewin. Tegen over die drie G’s zet hij verbinding, vertrouwen, verantwoordelijkheid. En liefde – dat is iets anders dan de mensen verwennen, dat is mensen in hun kracht zetten. Vertrouwen is niet de zaken laten lopen, maar uitgaan van wederkerigheid.

Hedonistische consumenten hebben een hekel aan onzekerheden en verstoringen. Politiechef Ad Meijboom gaf aan dat in de loop van de jaren de zekerheden eigenlijk steeds toenemen. In zijn regio, de Rijnmond, zijn de criminaliteitscijfers en de oplossingscijfers nog nooit zo goed geweest. Maar de beleving van veiligheid en stabiliteit is een andere. Die beleving is onder andere gebaseerd op een geringe mate van tolerantie – enerzijds het gevolg van een culturele golfbeweging op de lange termijn. Anderzijds versterkt door de gretigheid van de volksvertegenwoordiging en het publieke bestuur, dat eist dat ieder incident wordt aangepakt, opgehitst door een pers die er ook van uit gaat dat de democratie alles oplost. Ook de overheid gedraagt zich als ROC-leerling.

Nederland ontwikkelt zich tot een ‘low trust society’, waarin er weinig onderling vertrouwen is in elkaars bekwaamheid en integriteit. Dat wantrouwen voert de vraag naar controle op, en dat werkt bureaucratie in de hand. Een voorbeeld van de doorgeschoten regelgeving en controle is het symposium dat op 26 april van het vorige jaar in Nijmegen plaatsvond onder de naam ‘Van hondenbeleid tot integrale handhaving’. Zelfs iets simpels als de aanpak van hondenpoep levert een bataljon beleidsambtenaren, toezichthouders en dikke rapporten op. De perfecte samenleving is dat kennelijk waard.

Dat gaat wel ten koste van iets, aldus Anton van Kalmthout: in die goed gevoede en geregelde, welgedane en naar perfectie strevende samenleving is voor vreemdelingen geen plaats. Voor hen regeert in Nederland de hardste hand en wordt het snelst toevlucht gezocht in het meest ingrijpende deel van ons rechtssysteem: de vrijheidsbeneming. Opsluiting in een penitentiaire inrichting voor onbepaalde duur, onder een regime dat zelfs minder vrijheden toelaat en strenger is dan dat waaraan verdachten van een misdrijf of veroordeelden worden onderworpen. De gekte rond Wilders, de ontrechting van vreemdelingen – symptomen van een onverdraagzame genotzuchtige rijke samenleving. Voor de vreemdeling is te hopen dat er een beschavingsoffensief wordt ingezet vanuit Europa om de Nederlandse behandeling van vreemdelingen weer op het niveau van een normale rechtsstaat te brengen.

Menselijkheid, barmhartigheid, liefde – dat zijn de grote woorden die in de low trust society geen betekenis meer hebben. Juist die grote woorden bieden een uitweg uit de impasse. Mensen die gewoon andere mensen helpen – dwars door de systemen heen. Vertrouwen dat wederkerigheid opwekt. “Ik heb een lijst met nummers in mijn telefoon, van mensen die ik kan bellen” aldus Piet Boekhoud. “met verantwoordelijke mensen die echt iets kunnen doen en die zich verbonden hebben om ‘ja’ te zeggen en zaken op te lossen”. Langs de bureaucratie heen worden jongeren aan banen geholpen, wijken aangepakt, criminele jongeren begeleid. Doen wat je kunt voor de ander uit liefde die niet afhankelijk maakt, maar die mensen kracht geeft. Buiten de orde. Serieus een ‘diender’ zijn, ook als jurist meedoen aan bezoekersteams voor vreemdelingen – de mensen blijven zien door de regels heen. Bezoeken van gevangenen. De werken van barmhartigheid doen.

zondag 23 maart 2008

Kerken houden stadsgesprek over vreemdelingen en detentie

Hoe komt het dat vreemdelingen en detentie in één adem worden genoemd? Is het terecht om vreemdelingen zonder enige vorm van proces gevangen te zetten? De Schiedamse Raad van Kerken organiseert op vrijdag 28 maart een Stadsgesprek rond het thema Vreemdeling en detentie. Iedereen is ’s avonds om acht uur in de Bibliotheek Stadserf welkom om aan het gesprek deel te nemen.

Aanleiding tot het Stadsgesprek is de aanwezigheid van een detentieboot in de Merwehaven op de grens van Rotterdam en Schiedam. Bekend is inmiddels dat deze boot in de loop van dit jaar gaat verdwijnen. Maar de politiek van het gevangen zetten van illegalen in onze maatschappij verandert vooralsnog niet. Alle reden om eens goed met elkaar hierover door te praten, vindt de Raad van Kerken.

Bij het Stadsgesprek zorgen drie deskundige inleiders voor goede en voldoende gespreksstof. Dit zijn
Anton van Kalmthout (hoogleraar Vrijheidsbeperking in vreemdelingen- en strafrecht),
Fred van Iersel (hoofdaalmoezenier Justitie)
en Piet Boekhoud (Directeur Albeda College Rotterdam).
Het gesprek staat onder leiding van de Schiedammer Frans de Jong.

De Raad van Kerken Schiedam organiseert het Stadsgesprek in samenwerking met Bibliotheek Waterweg.
De activiteit is onderdeel van het project ‘De zeven werken van barmhartigheid’, een meerjarig project van de gezamenlijke kerken. Zij zien barmhartigheid als een weg naar een menselijker wereld en een belangrijk aspect van het mens-zijn. Bovendien is het de kern van spiritualiteit.

Het Stadsgesprek plaats in de Bibliotheek Stadserf, aan het Stadserf 1 te Schiedam. Méér informatie is te vinden op http://barmhartigheidinschiedam.blogspot.com/. Belangstellenden kunnen zich ook wenden tot w.v.wieren@wxs.nl of gh.v.norde@schiedam.nl .

Probleemstelling: barmhartigheid in een goed geordende samenleving
Het afgelopen jaar hebben wij in Schiedam de werken van barmhartigheid als thema opgepakt. Zien, bewogen worden en in beweging komen is de projectvorm van de barmhartigheid, dat vermogen tot onbaatzuchtige ondersteuning van de ander die dat nodig heeft. Het blijkt een thema te zijn dat verbindend werkt tussen kerken en godsdiensten. Waar andere onderwerpen gemakkelijk leiden tot verhitte debatten, leidt dit thema ‘als vanzelf’ tot bezinning en dialoog.

Tegelijkertijd is de kwestie niet eenvoudig. Zeker niet in deze tijd nu we op één televisieavond meer mensen in nood zien dan een middeleeuwer in zijn hele leven. Wat kunnen we met die overvloed aan leed? Zien, bewogen worden, in beweging komen. Dat spreekt niet vanzelf in een samenleving waarin de gevangenen professioneel worden begeleid, waarin naaktheid niet verwijst naar armoede, maar een symbool is van begerenswaardigheid. Waarin dorst wordt overschaduwd door met reclame opgewekte begeerte. Waarin vreemdelingen van overheidswege uit de samenleving worden geweerd. Waarin hongerigen zeldzaam zijn geworden – de populariteit van voedselbanken ten spijt en waar alle doden keurig begraven worden – huisdieren incluis. En ook voor de vereenzaamde ouderen en zieken zijn bezoekersteams in de weer. De zeven werken van barmhartigheid inspireren, maar brengen ook een gevoel van handelingsverlegenheid te weeg.

Onbewogenheid is voor mij, een individu, een verstandiger strategie dan barmhartigheid – dat was al zo toen het begrip zijn naam kreeg. Maar de samenleving is intussen zo ingericht dat mijn onbewogenheid gerust een gewoonte mag zijn. De strategie van de onbewogenheid maakt dat ik niet verontrust hoeft te worden door die stromen van informatie. Bovendien heeft men ogenschijnlijk in toenemende mate waardering voor mensen die zich gedragen als ‘calculerende burgers’. Een tijdlang werden we zelfs op die titel door de overheid aangesproken en behandeld. Intussen zet die overheid in woorden in op ‘herstel van vertrouwen’, maar de daden van overheden en andere organisaties zijn nog gestoeld op de gedachte dat mensen zich in de regel op een berekenende, zelfzuchtige manier gedragen. Bel liever 112 dan zelf toe te snellen. Verstandig… je kunt daar niets tegen in brengen. Onzelfzuchtigheid, barmhartigheid zijn buiten beeld geraakt.

Ons project brengt ons op een wonderlijke plek in een samenleving die de neveneffecten van onbewogenheid systematisch kan opvangen. Op die plek treffen wij natuurlijk de vaklui in barmhartigheid aan. De religieuzen, de menslievende zorgers, de pastores van de samenleving. Maar wij zijn gewone burgers, en verkeren doorgaans buiten die reservaten van barmhartigheid. Toch willen wij niet onbewogen blijven bij bijvoorbeeld de vreemdelingen die onder onze ogen gevangen worden gehouden op de detentieboten in de Merwehaven. We zien hun persoonlijke ellende. En we zien hun situatie: gezinnen samen opgesloten met criminelen, rechteloosheid. Wat te doen? Wat te denken?

De eerste werken van barmhartigheid ‘bezoeken van gevangenen’, en ‘herbergen van vreemdelingen’ confronteren ons met lastige vragen over onze plek in de samenleving. Tegenóver de samenleving ineens, als het gaat over de manier waarop wij vreemdelingen behandelen. Daarover willen wij op 28 maart in gesprek met onze stadgenoten. Daarbij hebben wij drie mensen uitgenodigd die elk een bijzondere manier hebben voor de omgang met het spanningsveld tussen barmhartigheid en 'wet'.

zondag 24 februari 2008

Wie hielp de stervende illegaal?

Vrij Nederland 16-02-2008
Door Robert van de Griend

Vorige week maandag kwamen bij de Tweede Kamerfractie van de SP twee
verontruste telefoontjes binnen. Gevangenen op de Rotterdamse
detentieboot, waar illegale vreemdelingen vastzitten in afwachting van hun
uitzetting, meldden dat een afdelingsgenoot een dag eerder onder dubieuze
omstandigheden was gestorven. De zesenveertigjarige man, vermoedelijk een
Algerijn, zou na klachten over pijn in zijn hart van de medische dienst
hoestdrank en spierzalf hebben gekregen. Daarna zou het bergafwaarts met
hem zijn gegaan. Om een uur ’s nachts was hij dood.

‘Zijn medegevangenen hebben ons verteld,’ zegt Justitiewoordvoerder Krista
van Velzen van de SP, ‘dat ze op de deur hebben gebonkt en door de
intercom hebben geroepen toen ze merkten dat het steeds slechter met hem
ging. Daar kwam geen reactie op. Pas twee uur nadat de man was overleden,
zou er iemand zijn komen kijken.’ De SP heeft Kamervragen gesteld.
Activisten hielden afgelopen zondag een lawaaidemonstratie bij de boot.

Als het klopt dat de gevangene medische zorg is onthouden, komt dat voor
Justitie op een extra pijnlijk moment. Twee weken geleden publiceerde het
Europese Comité ter Voorkoming van Foltering en Onmenselijke Behandeling
en Bestraffing (CPT) een kritisch rapport over de Rotterdamse bajesboot.
Het Comité toont zich er bezorgd over dat daar ’s nachts geen artsen of
verpleegkundigen beschikbaar zijn. Ook de behandeling van gevangenen met
psychische klachten moet volgens het CPT worden verbeterd.

De helft van het bewakingspersoneel, dat niet is in dienst van Justitie,
maar van het particuliere beveiligingsbedrijf Securicor, is naar de
maatstaven van het Comité onvoldoende opgeleid om ander werk te doen dan
‘passieve beveiligingstaken’. Eindconclusie van het CPT: de detentieboot
moet zo snel mogelijk worden gesloten.

In een reactie op het rapport deed het ministerie van Justitie een
persbericht de deur uit met de kop: ‘Geen aanwijzingen slechte behandeling
gedetineerden’. Minister Hirsch Ballin schreef in een brief aan de Kamer
dat het gebruik van de detentieboot medio 2009 zal worden beëindigd.
Staatssecretaris Albayrak zei afgelopen vrijdag in een debat dat misschien
nog dit jaar tot sluiting kan worden over gegaan, mits dit op ‘financieel
verantwoorde wijze mogelijk is’.

Schouwarts
De Est Andres Lehtmets is arts en hoofd van de CPT-delegatie die Nederland
bezocht. Lehtmets noemt het ‘treurig’ dat zo kort na het rapport van zijn
Comité een gevangene op de detentieboot is overleden, maar doet geen
uitspraken over de doodsoorzaak van de man. ‘Hier moet onafhankelijk
onderzoek naar worden gedaan,’ zegt hij. ‘Alleen zo kun je voorkomen dat
het nog een keer gebeurt.’

Het Openbaar Ministerie heeft inmiddels de Rotterdamse politie opdracht
gegeven tot een onderzoek. Een woordvoerder van Justitie liet Vrij
Nederland afgelopen vrijdag weten dat de detentieboot ook zelf een intern
onderzoek zal instellen naar de toedracht van het overlijden, en dat de
uitkomst naar de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) zal worden
gestuurd. In dat geval kunnen vraagtekens worden geplaatst bij de
onafhankelijkheid van het onderzoek.

Daar komt bij dat de IGZ heeft besloten voorlopig geen eigen onderzoek in
te stellen. ‘Uit het verslag van de schouwarts blijkt dat de man een
natuurlijke dood is gestorven,’ zegt woordvoerder Wouter van der Horst.
‘Dan onderneemt de inspectie geen actie.’

Volgens Wil Voogt is dat een ‘abnormale gang van zaken’. Voogt werkte
vijftien jaar als inspecteur Minderheden, Asielzoekers en Illegalen bij de
IGZ. Maart 2007 nam ze ontslag. ‘Dat deze man een natuurlijke dood is
gestorven,’ zegt ze, ‘betekent alleen maar dat hij niet is vergiftigd of
doodgeslagen. Maar dan kan het nog steeds zo zijn dat hij te laat is
geholpen.’ Een verklaring van een schouwarts mag voor de IGZ niet
voldoende zijn om van een eigen onderzoek af te zien, zegt Voogt. ‘In
Amsterdam is er ook een keer een asielzoeker overleden omdat hij niet op
tijd was geholpen, en de ene na de andere stommiteit was uitgehaald. Ik
weet niet of dat hier is gebeurd, maar dáár moet je als Inspectie nu juist
onderzoek naar doen. Wie is als eerste gewaarschuwd? Wie heeft de deur
opengedaan?’

Voogt nam vorig jaar ontslag omdat ze vond dat de IGZ zich de laatste
jaren meer liet leiden door politieke belangen dan door de belangen van
illegalen en asielzoekers. In haar afscheidsspeech haalde ze een voorbeeld
aan.

‘De ochtend na de Schipholbrand stonden we met drie inspecteurs nogal
aangeslagen te overleggen wat ons te doen stond. Dat werd nogal snel van
hogerhand duidelijk gemaakt: daar gaan wij ons niet mee bemoeien, daar
komen maar problemen van. (…) Als het “daar komen maar problemen
van”-criterium in de toekomst gehanteerd wordt, ziet het er voor het
toezicht op zorg in de asiel- en vreemdelingenketen niet zo best uit.’

Of ook nu politieke gevoeligheden in het spel zijn, durft Voogt niet te
zeggen.
Als directeur Frank Diepersloot van FMMU, de maatschappij die de artsen
voor de detentieboot levert, wordt gevraagd naar de doodsoorzaak van de
gevangene, zegt hij aanvankelijk: ‘Wij zijn er niet bij geweest. Dat wij
niet gewaarschuwd zijn, is in elk geval een punt.’ Maar in een tweede
gesprek zegt hij: ‘Er zijn geen aanwijzingen dat er fouten zijn gemaakt.
Maar over het waarom kan ik niets vertellen.’

De medische zorg op de detentieboot is al vanaf de opening van de
gevangenis onderwerp van discussie. De Inspectie voor de Gezondheidszorg
en de Raad voor Straf¬rechts¬toepassing en Jeugdbescherming publiceerden
in 2005 alarmerende rapporten. Vrij Nederland ondervond tijdens een
verblijf op de boot in 2006 dat het dagen kon duren voordat zieke
gevangenen een arts te zien kregen en dat zelfs een pijnstiller soms uren
op zich liet wachten.

Niettemin meldde de Inspectie voor de Sanctietoepassing september vorig
jaar dat op het gebied van medische zorg veel was verbeterd.

Klik hier om het verhaal te lezen op de website van Vrij Nederland
http://www9.vn.nl/Verhalen/Dossiers/DossierDetentieboot/ArtikelDetentieboot/WieHielpDeStervendeIllegaal.htm

Volgens een artikel in Trouw van 10 februari is de naam van het
slachtoffer: Rachid Abdelsalam. Volgens de Rotterdamse burgemeester
Opstelten is het stoffelijk overschot op verzoek van de familie op 8
februari overgevlogen naar Algerije.

Zware kritiek van Europees Comité op Nederlandse vreemdelingendetentie

Het Comité ter Voorkoming van Foltering van de Raad van Europa, het CPT,
heeft zware kritiek op de praktijk van de vreemdelingendetentie in
Nederland. In juni 2007 bezocht dit comité drie Nederlandse
vreemdelingengevangenissen. Begin februari dit jaar stuurde het een
rapport naar de Nederlandse regering met zijn conclusies. Volgens het CPT
moeten de detentieboten direct dicht.

Het CPT staat voor: European Committee for the Prevention of Torture and
Inhuman or Degrading Treatment or Punishment. Dit gezaghebbende comité van
de Raad van Europa controleert het antifolterverdrag van de VN: Convention
against Torture and Other Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or
Punishment (Convention against Torture) uit 1984 (3). Het verdrag probeert
te voorkomen dat overheden hun gevangenen slecht behandelen.

De conclusies van het CPT over vreemdelingengevangenissen in Nederland
zijn (1):

1. Nederland moet direct (at the earliest opportunity) stoppen met
vreemdelingendetentie op boten.

2. Nederland zou voor vreemdelingendetentie een maximum tijd (absolute
time limit) moeten vaststellen.

3. De gezondheidszorg moet beter.

4. Het huis van bewaringsregiem, waarbij gevangenen vaak 21 uur per dag op
cel zitten, is te streng voor vreemdelingenbewaring.

5. Opsluiten in isolatiecel zou alleen bij hoge uitzondering en slechts
voor enkele uren mogen plaatsvinden.
§ 69. The CPT is seriously concerned by the practice of restraining
detainees in isolation for lengthy periods without medical justification;
such a practice could very well be considered as ill-treatment.

6. De opleiding van het personeel is ontoereikend.
§ 67 (..) In the CPT’s view, that training is insufficient to enable such
staff to undertake other than passive security duties, thus reinforcing
the carceral atmosphere already very evident on the boats.

7. De mogelijkheden tot telefoneren en het ontvangen van bezoek zouden
uitgebreid moeten worden.

Minister Hirsch Ballin reageerde met een brief aan de Tweede Kamer van 29
januari 2008 (2). Hij legt het dringende verzoek van het CPT te stoppen
met detentie in boten botweg naast zich neer. De boten in Zaandam doopt
hij om tot ‘detentieplatforms’. Hij ontkent dat de boten te vochtig zijn,
zoals het CPT stelt. Of dat de opleiding voor het personeel niet
toereikend is. Andere aanbevelingen van het CPT neemt hij ‘in overweging’.

Lees verder
1. CPT rapport - fragmenten vreemdelingendetentie
2. CPT rapport - reactie regering
3. Overzicht vreemdelingendetentie en mensenrechtenverdragen - van Amnesty
International.

Deze artikelen/rapport staan op www.schipholwakes.nl op de pagina
'achtergrondinformatie':
http://schipholwakes.nl/achtergrondinformatie-schipholwakes.htm

zondag 27 januari 2008

Oproep aan de politiek

Aan alle deelnemers aan de wakes bij de detentieboot in de Merwehaven.

Deze oproep die is opgesteld door de Bezoekgroep UZC Zestienhoven Rotterdam,PI-bezoekersgroep Tilburg, bezoekgroep Grenshospitium Amsterdam, ASKV Steunpunt Vluchtelingen, Belangenvereniging MDHG is mijns inziens ook voor ons zeer actueel en ter zake. Daarom stuur ik deze ook door. Ik zou de strekking hiervan ook willen meenemen in de brief die we maandelijks schrijven. Als ik van jullie (per email) verneem dat jullie hier achter staan, dan geef ik dat signaal door. Aan een van de eisen die genoemd worden wordt intussen tegemoet gekomen: instellen van een juridisch loket ook bij uitzetcentra.
Ik wil graag iets kunnen vermelden in de trant van: een zeer grote meerderheid van de wakers ondersteunt deze oproep. Of: de hele groep wakers bij de detentieboot in de Rotterdamse Merwehaven heeft kennis genomen van deze oproep en ondersteunt deze.

Graag jullie reactie.

Willem van Wieren



OPROEP AAN DE POLITIEK
Nu het Generaal Pardon erdoor is, lijkt de aandacht voor vreemdelingenbeleid zich vooral tot de uitvoering hiervan te beperken. Mensen die na 2001 asiel hebben gevraagd, krijgen te maken met inhumane detentie en lange detentieperioden. Maatregelen ter beperking daarvan laten tot nu toe op zich wachten. Terwijl Nederland vooral voor een humaner vreemdelingenbeleid stemde. Ondertekenaars roepen op tot concrete maatregelen op korte termijn.

Vaak worden mensen voor zeer lange tijd vastgehouden, maanden en soms langer dan een jaar. In die tijd is er geen of amper voortgang in hun zaak en -vanwege belemmeringen in het thuisland of anderszins- geen sprake van een snelle uitzetting. Ook worden mensen na vele maanden alsnog op straat gezet met de mededeling “binnen 24 uur het land te verlaten”.

Het voortdurend verplaatsen van mensen van detentiecentra naar bajesboten en omgekeerd, waardoor trajecten van 14 of 15 maanden geen uitzondering meer vormen, achten wij geen humane behandeling van deze vreemdelingen.
Terwijl iedereen zich uitspreekt voor heldere procedures, duidelijke criteria en snelle afhandeling blijkt de praktijk weerbarstiger. Dat resulteert nog steeds dagelijks in soms erbarmelijke situaties.

De omstandigheden waaronder mensen vastzitten zijn bovendien van dien aard dat ook die om herziening vragen. Onder het mom van “soberheid” is bijvoorbeeld psychische of medische hulp amper aanwezig. Niet zelden hebben mensen last van allergieën of chronische ziekten die met een paracetamolletje behandeld worden. Voedsel en andere faciliteiten zijn regelmatig ver onder de maat. Klachten over papieren ondergoed of lakens en te weinig eten hoor je vaak. En recreatie of ontspanning is niet aan de orde. Zelfs niet voor kinderen of jongeren die nog steeds, zij het minder, opgesloten zitten en het meermalen moeten doen met spelen op de gang langs de cellen.
Spanningen zijn altijd aanwezig, straffen ook. Van zorg of begeleiding is nauwelijks sprake, het draait vooral om bewaking en soms drogering.

Detentie van mensen die geen criminele handelingen hebben gepleegd zou niet mogelijk moeten zijn in een rechtsstaat, het betekent een ernstige inbreuk op mensenrechten.
Nagegaan moet worden of er geen alternatieven voor deze vrijheidsontneming bestaan, zoals meldplicht of garantiestelling door gekwalificeerde instellingen of personen.

Ondertekende groepen roepen daarom politiek verantwoordelijken op tot:

1 beperking van het verblijf in vreemdelingendetentie tot maximaal 6 maanden en in uitzetcentra tot het aantal dagen, hooguit weken dat daadwerkelijk nodig is voor uitzetting
2 stoppen van ‘rondpompen’ van mensen, hen steeds in andere centra plaatsen
3 respectvolle en zorgzame behandeling door beter gekwalificeerd personeel, verbeteren van artsencontact en afschaffen van isoleercellen
4 instellen van een juridisch loket ook bij uitzetcentra en toelaten van vrijwilligers t.b.v. gespreks- of activiteitengroepen (zonder verplichte zwijgplicht)
5 uitbreiding van bezoekuren, recreatie, mogelijkheden tot werk en andere faciliteiten waaronder gratis bellen naar een advocaat, keuzemogelijkheden in maaltijden, uitgebreider winkelassortiment, verhogen zakgeld en dergelijke
6 het verlenen van opvang en mogelijkheid tot verrichten van arbeid aan onuitzetbaren die in Nederland op straat worden gezet en het ontwikkelen van alternatieven voor detentie als zodanig.


Bezoekgroep UZC Zestienhoven Rotterdam,PI-bezoekersgroep Tilburg, bezoekgroep Grenshospitium Amsterdam, ASKV Steunpunt Vluchtelingen, Belangenvereniging MDHG

vrijdag 18 januari 2008

Cleveringa...

Bericht:
Ministers Plasterk en Verhagen vragen de Nederlandse universiteiten en HBO’s om “waakzaamheid” en “grote terughoudendheid” bij het toelaten van Iraanse studenten. De Universiteit Twente gooide vervolgens haar poorten dicht voor alle binnenkomende Iraniërs (studenten en medewerkers) en de TU Eindhoven vraagt de AIVD om een verklaring die niet wordt gegeven.

Kernzin in de lezing die Cleveringa hield toen de hooggeleerde Meijers wegens zijn staatsgevaarlijke afkomst (hij maakte volgens de heersende macht deel uit van een terroristische beweging: de Joodse) uit de wetenschap werd geweerd was:
In overeenstemming met Nederlandsche tradities verklaart de Grondwet iederen Nederlander tot elke landsbediening en tot de bekleeding van elke waardigheid en elk ambt benoembaar, en stelt zij hem, onafhankelijk van zijn godsdienst, in het genot van dezelfde burgerlijke en burgerschapsrechten.

Nu zijn buitenlanders geen Nederlanders en sedert de vreemdelingenwetgeving van Cohen wordt de vreemdeling door de staat ook in hun grondrechten behandeld als mindere mensen. En in dat kader staat de actie van de ministers in een traditie van opportunisme.
Maak ik me niet nodeloos druk? Het 'ergens mogen studeren' is geen echt grondrecht - ach, waarom word ik toch zo angstig en boos? Cleveringa zei:
Ik zeide U niet over mijn gevoelens te zullen spreken; ik zal mij eraan houden, al dreigen zij als kokende lava te barsten door al de spleten, welke ik bij momenten den indruk heb, dat zich, onder den aandrang ervan, in mijn hoofd en hart zouden kunnen openen.

De omgang met de ander, de vreemdeling, de weduwe, de wees; dat is de kern van onze moraliteit - de genetische code van onze civilisatie. Daar is al eerder mee geknoeid. Historisch besef...
Protest! Tekenen vrienden! op http://www.iraansestudenten.nl/.

dinsdag 15 januari 2008

Idee-en-kerk

Het project Barmhartigheid in Schiedam wordt vermeld op de website 'Idee-en-Kerk', weliswaar niet als prijswinaar van het laatste kwartaal, maar toch... vermeld...
In de digitale brief staat meer dat het lezen waard is. Zie http://www.idee-en-kerk.nl/index.php en dan met name: http://www.debakkerijleiden.nl/deleidse7/. Een Leids project rond de zeven werken van barmhartigheid.

De kerkkalender staat dit keer in het teken van de naderende veertigdagentijd. In deze periode van vasten en bezinning worden kerkleden opgeroepen extra aandacht te geven aan de vergeten groep vluchtelingen in de wereld.
Als beste idee van het laatste kwartaal hebben we gekozen het idee huiskamergesprekken uit Arnhem. Een idee dat ons zeer aansprak omdat het laat zien dat gesprekken tussen mensen van verschillende komaf en met een verschillende religieuze achtergrond op een eenvoudige manier te realiseren is.
Onder de nieuwe ideeën twee inzendingen die het thema barmhartigheid in de praktijk brengen. Zowel in Schiedam als in Leiden gebeurt dat op inspirerende wijze. Ideeën die navolging verdienen!

woensdag 9 januari 2008

Reactie van de minister - uitnodiging om mee te denken over een antwoord.

Willem van Wieren schrijft op oudejaarsdag:

Zeer gewaardeerde Wakers en Hoekgroepers.

Op dit moment – aan het begin van de oudejaarsavond – is het eerste wat ik
ons allemaal toewens een goed, waakzaam en humaan jaar 2008!
Bij dezen!
Voor het eerst kreeg ik een inhoudelijke reactie op een van de brieven n.a.v. onze wakes. In deze vreemde drukke en toch ook weer feestelijke dagen tussen kerst en jaarwisseling heb ik deze brief namens de staatssecretaris ook alleen nog maar vluchtig kunnen lezen.

Mijn voorstel is dit: zou het eerste huiswerk voor jullie in het nieuwe jaar kunnen zijn, dat ieder er naar kijkt en zijn/haar reacties op de brief geeft?! Dan proberen we daarna te beoordelen of het zinvol is op deze brief te reageren en zo ja, waar deze reactie dan uit moet bestaan.

(om de brief te lezen - deze aanklikken:)



zondag 6 januari 2008

Verslag uitdelen kerstattenties

Met een delegatie van 5 personen (uit De Ark en de Dorpskerk) zijn we zaterdagmorgen 22 december ’07 met ruim 340 attenties aan boord gegaan. Eerst woonden we een kerkdienst bij o.l.v. GV-er Arie Poldervaart. Op die morgen werd net de speciaal voor dit doel multifunctioneel (kerk, moskee, tempelruimte voor hindoes) ingerichte zaal in gebruik genomen. Een, qua formaat, grote huiskamer met in het midden een soort altaartafel/liturgisch centrum. De zaal zat vol.

We hadden ook wat mensen van een koor mee willen nemen, maar die hadden er nog maar nauwelijks bij gekund. Door omstandigheden hebben ze het moeten laten afweten. Aan de ene kant ben je blij met een voor dit doel speciaal ingerichte ruimte. Maar ik had twee gevoelens: blij en cynisch. Nu bekend is dat de boot over niet al te lange tijd hier buiten gebruik wordt gesteld en in de verkoop gaat, wordt hij her en der opgeknapt. Dat er in november ook geen enkele reactie vanuit de boot was op de wake, kwam, doordat op die afdeling toen niemand zat vanwege een verfbeurt.

Maar hoe dan ook – het was toch wel heel bijzonder zo’n dienst mee te maken – alleen al al die talen: Nederlands, Engels, Frans, Spaans, Portugees, een niet nader door mij gedefinieerde Oost Europese taal en Chinees. De muziek en het zingen ging via CD-s, met nogal westerse Europese kerkmuziek. Maar in het laatste stuk was ook enige ruimte voor de meer spontane inbreng van de aanwezigen.

Na een pauze begonnen we met de uitdeling van de kerstattenties – voor ieder een leuk uitziend cellofaanzakje met wat chocolade kerstkransjes, een wens in meerdere talen en een telefoonkaart à € 10. We zijn bij alle cellen langs geweest. De bezetting van de cellen varieerde van 2 tot 6 man. Vaak zaten ze wat spelletjes te doen – en wisten ze zich aangenaam gestoord in hun spel. Ook lagen er een heleboel maar wat te liggen in hun bed – tja, wat heb je anders te doen dan je in je eentje in bed terug te trekken?

Sommigen wezen ons in een eerste reactie boos weg – maar we hebben toch wel gezorgd dat er per cel voor ieder een attentie was. Al met al toch een hele specifieke ervaring. Uiteraard was het geen bijdrage in een oplossing voor hun uitzichtloze situatie, maar de blijheid waarmee de meesten reageerden was heel kostelijk om mee te maken. Toen we aan boord gingen zag de hele wereld er wit uit – toen we weer van boord kwamen niet meer. Tekenend?

Willem van Wieren.
A C H T E R G R O N D M A T E R I A A L
zien en onbewogen blijven

wet en barmhartigheid

Vreemdelingenrecht

Volgens de definities van VN zijn vluchtelingen "mensen die gevlucht zijn vanwege vervolging, gebaseerd op ras, religie, nationaliteit, sociale groep of politieke mening". In de praktijk worden alle vluchtelingen door overheden eerst tot "asielzoekers" of "economische vluchtelingen" bestempeld.

Wereldwijd wordt vervolgens slechts een heel klein deel van de asielzoekers erkend als vluchteling die volgens het vluchtelingenverdrag moet worden toegelaten. "Economische vluchtelingen die alleen maar komen voor een beter leven, hoeven we geen verblijfsvergunning te geven", luidt dan de redenering.

Wat houdt de mens in leven... ?

Incident - dialoog in de 2e kamer

Vraag 1.
Kent u het bericht over Somalische asielzoekers die onlangs door Nederland werden uitgezet en kort na hun terugkeer zijn vermoord?

Antwoord.
Ja.
Ik hecht eraan te melden dat deze informatie niet juist is. In het bericht wordt de suggestie gewekt dat een tweetal Somalische vreemdelingen (waarvan één behorende tot een etnische minderheid) door toedoen van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) in mei 2004 in Mogadishu terecht is gekomen. Navraag bij Amnesty International Nederland heeft geleerd dat slechts één van de omgekomen Somalische vreemdelingen door de Nederlandse overheid in oktober 2003 is uitgezet. Deze vreemdeling behoorde tot een meerderheidsgroep en stond bij de IND onder een andere naam geregistreerd.
Vraag 2.
Gaat u een onderzoek instellen naar de oorzaak van het overlijden van de asielzoekers? Zo ja, gaat u zorgdragen voor onafhankelijke onderzoekers? Bent u bereid de Kamer zo spoedig mogelijk te berichten over de uitkomst van het onderzoek?

Antwoord.
Vooralsnog zie ik onvoldoende aanleiding om een dergelijk onderzoek in te stellen. Alleen in uitzonderlijke gevallen ben ik bereid de situatie van betrokkenena terugkeer te onderzoeken, zulks in samenwerking met het Ministerie vanBuitenlandse Zaken. Dit kan alleen op basis van voldoende betrouwbaar enconcreet geachte signalen die bovendien verband houden met feiten en omstandigheden die in de asielrechtelijke procedure van betrokkene inNederland aan de orde zijn geweest. Voor de beslissing om zo'n onderzoek aldan niet in te stellen bestaan geen algemene richtlijnen, omdat het hiergaat om individuele gevallen die onderling sterk kunnen verschillen. Voor het onderhavige geval geldt dat zelfs indien zou blijken dat de betrokken vreemdeling van het leven is beroofd in Mogadishu, er mijns inziens, alleen al vanwege het tijdsverloop tussen de uitzetting en het zich voordoen van het betreurenswaardige feit, geen verband bestaat met het terugkeerbeleid. De betreffende vreemdeling is tijdens zijn uitzetting in het bezit gesteld van een vliegticket waarmee hij het veilige gebied in Somalië kon bereiken. Waarom hij in Mogadishu is uitgestapt of zich later vanuit het veilige gebied naar Mogadishu heeft begeven, is onbekend. Dit alles biedt onvoldoende aanleiding om op grond hiervan een onderzoek in te stellen.

Vreemdeling bij uitzetten steeds gewelddadiger

dinsdag 10 oktober 2006 14:38

Steeds vaker moet de marechaussee mee in het vliegtuig om uitgezette vreemdelingen in bedwang te houden. In 2005 ging het om één op de zes verwijderingen, ruim 2.000 in totaal.

Bij die 2.000 moest de marechaussee in meer dan de helft van de gevallen, 1.152 keer, dwangmiddelen gebruiken, zoals plastic handboeien of banden om de armen.
De cijfers komen van televisieprogramma Netwerk, dat vanavond een uitzending wijdt aan 'het uitzettingsbeleid in de praktijk'. De verslaggever van Netwerk spreekt ook met een voormalig medewerker van de marechaussee.

Handen vol

Volgens de ex-marechaussee zijn de uit te zetten vreemdelingen in veel gevallen moeilijk in bedwang te houden. Ze schoppen of slaan, spugen, smeren zichzelf in met poep of verwonden zichzelf. De marechaussees hebben er hun handen vol aan.
Zo vol dat zij in meer dan de helft van de geëscorteerde uitzettingen besluiten de vlucht af te breken. In 2005 gebeurde dat 2.290 keer. In 220 gevallen besloot de gezagvoerder van de vlucht, op basis van informatie van de marechaussee, de vreemdeling te weigeren.

Volgens woordvoerder Eric Vermeulen van de Koninklijke Marechaussee moeten er doorgaans drie marechaussees mee met één vreemdeling. Vermeulen bevestigt dat de marechausse dwangmiddelen mag gebruiken. 'Maar wij proberen altijd de-escalerend te werk te gaan, en de vreemdelingen zoveel mogelijk gerust te stellen. De procedures liggen vast.'

Door Bas Benneker

Werkwijze uitzetting Schiphol aangepast

Woensdag 29 augustus 2007 - AMSTERDAM - De minimumleeftijd van begeleiders van de Koninklijke Marechaussee die vreemdelingen uitzetten, wordt verhoogd van twintig naar 23 jaar. Het ministerie van Defensie hoopt zo mensen met iets meer levenservaring in te kunnen zetten, die ook meer gezag hebben tegenover autoriteiten in het buitenland.

Minister van Defensie Van Middelkoop reageert met deze eerste maatregel op een gisteren verschenen rapport van de commissie die toezicht houdt op uitzettingen door de marechaussee. Die constateert dat de escorts soms wel erg jong zijn. Ook moeten vreemdelingen soms uren wachten zonder toegang tot een toilet, eten of drinken. Ze raken daardoor volgens de commissie onnodig opstandig en gestresst.

Wel is duidelijk dat er bij de uitzettingen slechts incidenteel te veel geweld wordt gebruikt. De regels zijn niet altijd duidelijk. Als een vreemdeling in het vliegtuig blijft schreeuwen, gebeurt het wel eens dat de escorts van de marechaussee hem met het hoofd tegen de rugleuning van de stoel ervoor duwen om het geluid te dempen. Dat is niet expliciet verboden, maar voor de commissie is het onacceptabel.

Justitie zegt toe vreemdelingen voortaan eten te geven voor ze naar Schiphol gaan. En als ze daar langer moeten wachten dan voorzien, krijgen ze ook daar een maaltijd.

Wanneer neutraliteit een zonde wordt...

Verzet - citaat uit de toespraak van Geert Mak, gehouden op 4 mei 2004

Veel mensen hebben moeten wennen aan het idee van verzet. Het waren brave burgers die er pas gaandeweg van overtuigd raakten dat hier alle grenzen werden overschreden. 'Het algemeen verbreide besef dat je voor geweld niet wijkt maar je ertegen verzet is van nu, van achteraf, niet van toen,' schreef Primo Levi, de grote Italiaanse chroniqueur van de concentratiekampen. En, laten we eerlijk zijn, bij velen is dat besef nooit gekomen. Ze keken niet, of ze keken weg. En ze weigerden dat kwellende dialoog met zichzelf aan te gaan, omdat hun rust, hun loopbaan, en een ordelijk verloop der dingen voor hen zwaarder wogen.

Diezelfde Primo Levi heeft ooit zijn relatie beschreven met een Duitse collegachemicus, waarmee hij in Auschwitz nauw samenwerkte. Ze deden dezelfde proeven, overlegden als gelijken over de vragen van hun vak, en er was maar één verschil tussen beiden: Levi zat 's avonds binnen het prikkeldraad en zijn collega erbuiten. Deze Oberingenieur zei later dat hij van de gaskamers niets had geweten, hij had er nooit iemand naar gevraagd. 'Hij trakteerde zichzelf niet op leugens,' schreef Levi, 'maar op lacunes, blanco spaties.'

De voorbeelden kennen we allemaal, ook uit onze eigen geschiedenis. Ik noem er één. Al voor de oorlog, in februari 1934 werd een jeugdige Duitser, een zekere Herbert Frahm, in Laren opgepakt, toen hij daar met een internationaal gezelschap van vervolgde linkse jongeren bijeen-kwam om een antwoord te zoeken op de almaar toenemende nazi-terreur. Ze werden bij de grens van Zevenaar door de Nederlandse politie keurig aan de Gestapo overgedragen, de meesten verdwenen voorgoed. Blanco spaties. Alleen Herbert Frahm ontsprong de dans, Noorwegen stelde zich voor hem garant, en later zou hij, onder een nieuwgekozen naam, uitgroeien tot een van Europa's grootste staatslieden: Willy Brandt.

Barmhartigheid en de binding aan een groep

Onbarmhartigheid en het geweten van Eichmann; Hannah Arendt

Hannah Arendt schrijft in haar boek Eichmann in Jerusalem over de schokkende gewoonheid van de ambtelijke baas van de Jodentransporten. Die zag en wist alles, maar bleef onbewogen en effectief de mensen die buiten de orde waren verklaard transporteren naar de vernietingsplekken.

Behalve een ongewone ijver om alles te doen wat bevorderlijk kon zijn voor zijn carrière bezat hij [Eichmann] in het geheel geen motieven. En ook deze ijver was op zichzelf nog geenszins misdadig; hij zou beslist nooit een van zijn superieuren hebben vermoord om op diens stoel te komen. [...] Hij was niet dom. Het was in zekere zin pure gedachteloosheid – heel iets anders dan domheid – die hem ervoor predisponeerde een van de grootste misdadigers van zijn tijd te worden.”

Arendt vraagt zich af of Eichmann last had van zijn geweten of zich voor die stem van het geweten afsloot. Zij komt tot de conclusie dat Eichmann de stem van zijn geweten had vervangen door de stem van zijn opdrachtgevers. Hij verkeerde in een toestand waarbij "de stem van het geweten in hem precies zo sprak als de stem van het Duitse establishment". Dat was precies zoals dat Duitse establishment het wilde. Ze verwijst naar de beruchte toespraken die Himmler in oktober 1943 in Posen hield voor hooggeplaatste SS'ers en nazi's. Himmler hield de aanwezigen voor: “dat de jodenuitroeiing een geweldige, unieke taak was die zware eisen aan hen stelde; dat ze verre van gemene boeven, geboren sadisten of anderszins perverse figuren waren, maar normale mensen".

Dat heeft Eichmann geloofd – meent Arendt. En daarmee werd de zwaarte van de taak van de dader het object van erbarmen. Het springende punt is niet zozeer dat Schreibtischtäter als Eichmann “hun 'normale geweten' het zwijgen kunnen opleggen, als wel hoe men hen kon bevrijden van de 'animalische Mitleids-reacties' die vrijwel elk normaal mens bij de aanblik van fysiek lijden te zien geeft."

Dat medelijden in statu nascendi werd door Himmler "als het ware in omgekeerde richting gestuurd en in plaats van op anderen op de eigen persoon gericht; zodat een moordenaar, wanneer hij weer eens de gruwelijkheid van zijn daden besefte, niet meer [dacht]: wat doe ik eigenlijk?!, maar: Wat ik bij de vervulling van mijn verschrikkelijke plicht niet allemaal moet doorstaan". Medelijden wordt zelfmedelijden – (mede)lijden voor de goede zaak van de machthebbers.

De man die alles zag